Budowa układu klimatyzacji
W ciągu ostatnich kilku lat klimatyzacja z luksusu stała się niemalże podstawowym wyposażeniem samochodu. O ile znakomita większość użytkowników samochodów zdaje sobie sprawę z konieczności wymiany oleju, filtrów piór wycieraczek itd. to znajomość konieczności obsługi klimatyzacji jest jeszcze „w powijakach”. Dla zrozumienia tej konieczności proponuję zapoznać się pokrótce z budową układu klimatyzacji.
Układ klimatyzacji w samochodzie składa się z następujących elementów: sprężarki („kompresor”), skraplacza, osuszacza, zaworu rozprężnego, parownika, przewodów łączących oraz panelu sterowania. W klimatyzacji automatycznej do panelu sterowania podłączony jest jeszcze termostat, który odpowiada za włączanie i wyłączanie nawiewu. W układzie klimatyzacji krąży czynnik roboczy (obecnie stosowany nosi nazwę R134a), który w cyklu przemian odbiera ciepło z kabiny pojazdu(w „parowniku”). Podgrzany czynnik w formie gazowej transportowany jest do sprężarki, w której zostaje sprężony – towarzyszy temu wzrost temperatury czynnika. Czynnik trafia następnie do skraplacza (dodatkowa chłodnica), w którym jest chłodzony (oddaje ciepło do otoczenia) powietrzem zewnętrznym. Obniżenie temperatury powoduje skroplenie czynnika i w formie płynnej trafia on do do t.zw. osuszacza. Jest to filtr, którego zadanie polega na oczyszczeniu czynnika a w szczególności na wyłapaniu cząsteczek wody. Woda wiązana jest na drodze chemicznej i reakcja ta jest nieodwracalna – osuszacza nie da się osuszyć („zregenerować”). Następnie
w zaworze rozprężnym czynnik ulega ponownie przemianie w gaz obniżając równocześnie swoją temperaturę (poniżej 0°C) i wpływa ponownie do parownika. Powietrze wpływające do kabiny schładza się o zimne ścianki parownika.
Dlaczego konieczna jest okresowa obsługa?
Celem zapewnienia prawidłowej pracy klimatyzacji konieczne jest m.in. utrzymanie szczelności układu (niedopuszczalny kontakt z wodą i parą wodną), odpowiedniego ciśnienia czynnika roboczego oraz jego nasycenia olejem smarującym komresor.
Czynnik roboczy oraz olej w celu utrzymania wymaganych parametrów muszą być filtrowane przez bardzo precyzyjny filtr, który zatrzymuje nie tylko zanieczyszczenia mechaniczne ale też wychwytuje parę wodną z oleju i czynnika. Woda nie tylko prowadzi do korozji układu sprężarki ale również ze względu na obniżanie się temperatury czynnika poniżej 0 C – wytrąca się w postaci kryształków lodu, które nie tylko mogą spowodować przyspieszone lub awaryjne uszkodzenie sprężarki ale ze względu na oblodzenie zaworu rozprężnego mogą okresowo lub całkowicie wstrzymać pracę całego układu klimatyzacji.
Podstawową cechą warunkującą prawidłowe działanie układu jest odpowiednie ciśnienie czynnika roboczego. Układ powinien być całkowicie szczelny. Czynnik roboczy w formie gazowej niestety ma zdolność dyfuzji przez przewody gumowe praz przez uszczelki w miejscach łączenia i w ten sposób ulatnia się do atmosfery. W ten sposób w ciągu roku ucieka do 10-15 % czynnika. Efektem jest spadek ciśnienia czynnika i spadek sprawności chłodzenia.
Brak smarowania kompresora – kompresor jest najbardziej skomplikowanym i zarazem najdroższym elementem układu klimatyzacji. Smarowanie kompresora zapewnia specjalny olej, który jest transportowany przez czynnik chłodniczy R134a. Spadek ciśnienia czynnika zmniejsza również ilość smaru i w konsekwencji prowadzi do przyspieszonego zużycia
i uszkodzenia kompresora.
Odgrzybianie (usuwanie nieprzyjemnych zapachów). Przykry zapach wydostający się z otworów nawiewowych jest sygnałem ostrzegawczym. Para wodna we wpływającym z zewnątrz do kabiny ciepłym powietrzem
w zetknięciu z zimnymi ściankami parownika skrapla się i tworzy środowisko do rozwoju bakterii i grzybów. W celu zwalczenia przykrego zapachu i mikroflory stosuje się różne metody chemiczne i mechaniczne, które mają za zadanie nie tylko oczyścić układ nawiewu ale przede wszystkim go odkazić. Jedną z najskuteczniejszych metod usuwania zapachu i walki z grzybami i bakteriami jest aktualnie tzw. ozonowanie. Ozon (3-cząsteczkowy tlen) działa bardzo aktywnie na mikroflorę. Uwalniający się wolny atom tlenu jest bardzo „agresywny” i praktycznie w 100% odkaża wszystkie elementy wnętrza pojazdu. Dodatkowo aktywnie usuwa zapachy np. tytoniu – z całego wnętrza pojazdu. 5-6 sesji ozonowania usuwa całkowicie np. zapach papierosów z samochodu odkupionego od nałogowego palacza.
Wymiana filtra kabinowego
Zadaniem filtra jest wyłapywanie „śmieci” wpadających z zasysanym powietrzem do kabiny. Efektem oczyszczania jest odkładanie się na powierzchni filtra zarówno cząstek mineralnych (sadze, kurz) jak i biologicznych (cząstki zeschłych liści, owady itp). Nie wymieniony w odpowiednim czasie filtr staje się wylęgarnią bakterii i grzybów i dodatkowo nieprzyjemnego zapachu. Znacznie zwiększone opory przepływu powodują podwyższenie temperatury powietrza i mogą prowadzić do uszkodzenia elementów sterowania nawiewem (wynik: działa tylko najwyższy bieg wentylatora – dolegliwość szczególnie częsta w Citroenach XSARA, C5)
Najwłaściwsze przeprowadzenie obsługi układu klimatyzacji zapewniają automatyczne stacje do obsługi klimatyzacji. Prawidłowo przeprowadzony cykl obsługowy przy przeglądzie okresowym składa się z następujących etapów:
- odessanie czynnika R134 z układu
- wytworzenie próżni
- sprawdzenie szczelności układu
- dodanie oleju sprężarkowego
- dodanie barwnika UV
- napełnienie układu czynnikiem
- kontrola działania klimatyzacji
- odgrzybianie układu nawiewu
Odgrzybianie układu nawiewu
Ma za zadanie usunięcie nieprzyjemnych zapachów oraz zabicie bakterii i grzybów rozwijających się w kanałach układu nawiewu. W naszym serwisie stosujemy – naszym zdaniem – najnowocześniejszą i najskuteczniejszą metodę czyszczenia poprzez ozonowanie. Wykorzystujemy w tym celu wytwornicę ozonu produkcji magnetii marelli. Ozon z wytwornicy doprowadzany jest do wnętrza pojazdu. Uruchamiamy układ klimatyzacji na wewnętrznym obiegu i przez okres 30 min ozon krąży z powietrzem we wszystkich kanałach jak i też we wnętrzu kabiny. Taki sposób rozprowadzenia daje gwarancję dotarcia ozonu w każdy nawet najmniejszy zaułek kanałów dolotowych. Dodatkowo ozon bardzo skutecznie likwiduje zapachy – w tym również dymu tytoniowego . Tak więc oprócz odgrzybienia układu klimatyzacji dodatkowo otrzymujemy efekt zbliżony do czyszczenia tapicerki.